Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zamknij Zamknij

- ŁOMŻYŃSKI ŚLAD W BIOGRAFII PRYMASA TYSIĄCLECIA KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO

Informacje

#SOLIDARNIZUKRAINĄ

POMOC HUMANITARNA

#SOLIDARITYWITHUKRAINE

ŁOMŻYŃSKI ŚLAD W BIOGRAFII PRYMASA TYSIĄCLECIA KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO

3 sierpnia 2021

120. lat temu, 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli, na terenie ówczesnej Guberni Łomżyńskiej, jako drugie dziecko miejscowego organisty Stanisława Wyszyńskiego i jego żony Julianny z domu Karp, urodził się przyszyły Prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński. Rodzice jego pobrali się 2 lata wcześniej w kościele parafialnym w pobliskiej Prostyni, gdzie Stanisław Wyszyński pracował jako organista. Po ślubie zamieszkali w Zuzeli, gdzie ojciec Prymasa podjął obowiązki organisty. W Zuzeli urodziła się czwórka rodzeństwa kardynała – starsza siostra Anastazja (1900) oraz młodsze rodzeństwo, siostry – Stanisława Genowefa (1903) i Janina Apolonia (1905) oraz brat Wacław Leon (1908). Tu też młody Stefan rozpoczyna naukę w miejscowej szkole powszechnej. W 1910 rodzina przeniosła się do Andrzejewa, gdzie ojciec rodziny podejmuje pracę organisty, a syn kontynuuje naukę od trzeciej klasy szkoły podstawowej. Początki zamieszkania w Andrzejewie wiążą się z rodzinną tragedią. Po porodzie najmłodszej córki Zofii Jadwigi, w wieku zaledwie 32 lat, umiera matka Prymasa Julia Wyszyńska, a wkrótce po niej umiera też i nowonarodzone dziecko. W 1911 roku Stanisław Wyszyński żeni się ponownie,  z Eugenią Godlewską. Ze związku tego rodzi się dwójka dzieci: córka Marcelina Julia (ur.1913) i syn Tadeusz Piotr (ur.1917). 

Po ukończeniu miejscowej szkoły Stefan Wyszyński kontynuuje dalszą naukę, początkowo w latach 1912–1915 w gimnazjum im. Wojciecha Górskiego w Warszawie, a następnie, w latach 1915-1917, w Prywatnej Siedmioklasowej Szkole Handlowej Męskiej w Łomży. Szkoła ta od początku roku szkolnego 1916/1917 przekształcona została w 8. klasowe Gimnazjum Polskie w Łomży, stąd drugi rok nauki  przypadł na Gimnazjum w Łomży. Wprawdzie biografowie Prymasa piszą, że uczył się on w Gimnazjum Męskim im. Piotra Skargi w Łomży, ale jest to niemożliwe, gdyż Gimnazjum to powstało dopiero pod koniec 1918 roku.

Budynek na rogu ulic Dwornej i Sadowej, w którym mieściła się Szkoła istnieje nadal i znajduje się w pobliżu łomżyńskiej katedry. W tym czasie Wyszyński mieszkał na stancji u jednego z profesorów swojej szkoły Kazimierza Kęsickiego, na ulicy Krzywe Koło nieopodal klasztoru ojców kapucynów. W swoich „Zapiskach milenijnych” pod datą 7 sierpnia 1966 roku, Łomża, tak wspomina ten okres „Po wieczerzy odwiedziłem klasztor Ojców Kapucynów, piękny ogród z tarasami, do którego zaglądaliśmy nieraz przez parkan, jako sąsiedzi ze stancji prof. K. Kęsickiego na Krzywym Kole, w sąsiedniej posesji. Odnowiłem stare wspomnienia z lat 1915-1917, gdy przez dwa lata byłem w gimnazjum łomżyński, przed wstąpieniem do Liceum Piusa X we Włocławku”.

Na ziemię łomżyńską, bo zarówno Zuzela jak i Andrzejewo, znajdowały się w Guberni Łomżyńskiej, w latach 1975-1998 w województwie łomżyńskim, a nadal znajdują się w Diecezji Łomżyńskiej, przypadło dzieciństwo i wczesna młodość Prymasa. To podobno podczas pobytu w Łomży oświadczył ojcu, że zamierza zostać księdzem. Często cytowane są słowa Prymasa wypowiedziane w czasie pobytu w Łomży „Jestem synem tej ziemi, tu kształtowało się moje kapłańskie powołanie”.

W czasie pełnienia funkcji biskupa warszawskiego i prymasa kardynał Wyszyński przebywał oficjalnie w Łomży przynajmniej dwukrotnie, tj. 6-7 sierpnia 1966 roku na obchodach milenijnych chrztu Polski oraz 6 września 1975 roku na sesji naukowej z okazji 50. rocznicy powstania Diecezji Łomżyńskiej, która odbyła się w budynku Wyższego Seminarium Duchownego w Łomży. Znacznie częściej bywał w miejscu swojego urodzenia Zuzeli oraz Andrzejewie, miejscu grobu matki. W Zuzeli w budynku starej szkoły znajduje się Muzeum lat dziecięcych Prymasa Tysiąclecia, przed katedrą w Łomży jego pomnik.

 

Galeria zdjęć

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 1966 r. Powitanie Prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego przez delegację młodzieży. Widoczny także m.in. ks. infułat Władysław Padacz (3. z prawej) i biskup łomżyński ks. Czesław Falkowski (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia Prymasa Stefana Wyszyńskiego 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Zuzeli, sygn.24, akt 148/1901)

  • Powiększ obraz:

    Akt ślubu rodziców Prymasa Wyszyńskiego, 1899 ( APW, Oddział w Pułtusku, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Prostyni, sygn.25)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia siostry Prymasa Anastazji Wyszyńskiej, 1900 Zuzela (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Zuzeli, sygn.23, akt 58/1900)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia siostry Prymasa Stanisławy Genowefy Wyszyńskiej, 1903 Zuzela (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Zuzeli, sygn.26, akt 57/1903)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia siostry Prymasa Janiny Apolonii Wyszyńskiej, 1905 Zuzela (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Zuzeli, sygn.30, akt 102/1905)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia brata Prymasa Wacława Leona Wyszyńskiego, 1908 Zuzela (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Zuzeli, sygn.33, akt 74/1908)

  • Powiększ obraz:

    Kościół w Zuzeli, w którym ojciec Prymasa pracował jako organista w latach 1900-1909 (fotografia z 2015 roku z Rocznika Jubileuszowego Diecezji Łomżyńskiej)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia siostry Prymasa Zofii Jadwigi Wyszyńskiej, 1910 Andrzejewo (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Andrzejewie, sygn.87, akt 156/1910)

  • Powiększ obraz:

    Akt zgonu Julianny Wyszyńskiej, matki Prymasa, 1910 Andrzejewo (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Andrzejewie, sygn.87, akt 84/1910)

  • Powiększ obraz:

    Akt zgonu Zofii Jadwigi Wyszyńskiej, 1910 Andrzejewo (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Andrzejewie, sygn.87, akt 87/1910)

  • Powiększ obraz:

    Stefan Wyszyński z siostrami przy grobie matki w Andrzejewie, ok.1960 roku (Biblioteka Cyfrowa POLONA)

  • Powiększ obraz:

    Grób matki Stefana Wyszyńskiego na cmentarzu w Andrzejewie, fotografia współczesna (Źródło: Urząd Gminy Andrzejewo)

  • Powiększ obraz:

    Akt ślubu ojca Prymasa Stanisława Wyszyńskiego z Eugenią Godlewską, 1911 rok Andrzejewo (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Andrzejewie, sygn.89,k.77)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia przyrodniej siostry Prymasa Marceliny Julii Wyszyńskiej, 1913 Andrzejewo (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Andrzejewie, sygn.93, akt 85/1913)

  • Powiększ obraz:

    Akt urodzenia przyrodniego brata Prymasa Tadeusza Piotra Wyszyńskiego, 1917 Andrzejewo (APBŁ, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Andrzejewie, sygn.196, akt 14/1917)

  • Powiększ obraz:

    Kościół w Andrzejewie, w którym ojciec Prymasa pracował jako organista od 1910 roku (fotografia z 2015 roku z Rocznika Jubileuszowego Diecezji Łomżyńskiej)

  • Powiększ obraz:

    Członkowie kółka polonistycznego Prywatnej 7. Klasowej Szkoły Handlowej Męskiej w Łomży, 1915 rok. Drugi z lewej strony, wsparty o kolumnę – Stefan Wyszyński, późniejszy Kardynał Stefan Wyszyński (APBŁ, Zbiór Anny Jarnuszkiewicz, sygn. 400/2/25)

  • Powiększ obraz:

    Siedziba Męskiej Szkoły Handlowej w Łomży, do której uczęszczał późniejszy Prymas Stefan Wyszyński (Pocztówka z 1916 roku, ze zbiorów W. Chrostowskiego)

  • Powiększ obraz:

    Dom przy ul. Krzywe Koło w Łomży, w którym mieszkał Prymas w czasie nauki w łomżyńskim gimnazjum (fot. D.Bzura,2021)

  • Powiększ obraz:

    Sprawozdanie z działalności Męskiej Szkoły Handlowej w Łomży, gdzie wymieniony jest profesor Kazimierz Kęsicki, u którego na stancji mieszkał ksiądz Prymas w czasie nauki w Łomży

  • Powiększ obraz:

    21. Informacja z 1916 roku o przekształceniu 7 klasowej Szkoły Handlowej Męskiej w 8 klasowe Gimnazjum Polskie w Łomży (Wspólna Praca Nr 1 z 1916 r., str.6)

  • Powiększ obraz:

    Stefan Wyszyński z ojcem w siedzibie biskupów warszawskich,1957 (Biblioteka Cyfrowa POLONA)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966 r. Ingres księży biskupów na uroczystości milenijne do katedry. Widoczni m.in. prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński, biskup łomżyński ks. Czesław Falkowski (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 1966 r. Ingres księży biskupów na uroczystości milenijne do katedry. Widoczni m.in. administrator apostolski diecezji wrocławskiej ks. arcybiskup Bolesław Kominek, biskup łomżyński ks. Czesław Falkowski

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966 r. Delegacje witające Prymasa Polski i biskupów (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966 r. Powitanie Prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego przez dzieci. Widoczny także m.in. ks. infułat Władysław Padacz (3. z prawej) i biskup łomżyński ks. Czesław Falkowski (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Przedstawicielka jednej z delegacji wręcza kwiaty Prymasowi (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Uczestnicy uroczystości przed ołtarzem polowym na placu przed katedrą (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Fragment nabożeństwa - liturgia słowa. Na ołtarzu polowym widoczni m.in. prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński (siedzi przy klęczniku pod herbem z napisem Soli Deo), NAC

  • Powiększ obraz:

    31. Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Fragment uroczystości milenijnych. Widoczni m.in. metropolita poznański ks. arcybiskup Antoni Baraniak (1. z prawej), prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński (3. z prawej), NAC

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Widoczni: biskup łomżyński Czesław Falkowski, ks, Biernacki, ks. Antoni Roszkowski, Prymas Stefan Wyszyński (APBŁ, Zbiór fotograficzny,sygn.7)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński przemawia do ludzi zgromadzonych na placu katedralnym przed ołtarzem polowym (NAC).

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Prymas Polski podczas głoszenia homilii (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Prymas podczas głoszenia homilii (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński (kładzie kwiaty na klęczniku) w gronie biskupów m.in. metropolity poznańskiego ks. arcybiskupa Antoniego Baraniaka (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Łomżyńskie obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 6-7 sierpnia 1966. Prymas Polski i księża biskupi udzielają końcowego błogosławieństwa (NAC)

  • Powiększ obraz:

    Szkoła w Zuzeli, rodzinnej miejscowości Prymasa Stefana Wyszyńskiego, w której mieści się „Muzeum lat dziecięcych Prymasa Tysiąclecia” (Polska Niezwykła)

  • Powiększ obraz:

    Pomnik Stefana Wyszyńskiego przed łomżyńską katedrą (Fot. D. Bzura, 2021)

Metryczka

Metryczka
Wytworzono:2021-08-03 10:01przez:
Opublikowano:2021-08-03 00:00przez: Jarosław Jasiński
Zmodyfikowano:2021-08-03 11:15przez: Jarosław Jasiński
Podmiot udostępniający:
Odwiedziny:9095

Rejestr zmian

  • [2021-08-03 11:15:29]Jarosław Jasiński02.08.2021
  • [2021-08-03 11:12:50]Jarosław Jasiński02.08.2021
  • [2021-08-03 11:01:53]Jarosław Jasiński02.08.2021
  • [2021-08-03 11:00:08]Jarosław Jasiński03.08.2021
  • [2021-08-03 10:36:49]Jarosław Jasiński0-3.08.2021
  • [2021-08-03 10:31:23]Jarosław Jasiński03.08.2021
  • [2021-08-03 10:12:58]Jarosław Jasiński03.08.2021
  • [2021-08-03 10:02:52]Jarosław Jasiński03.08.2021
  • [2021-08-03 10:01:51]Jarosław Jasiński03.08.2021
  • [2021-08-03 09:58:23]Jarosław Jasiński03.08.2021