- Wystawy

Artykuły

• 

  ARCHIWUM PAŃSTWOWE W BIAŁYMSTOKU ODDZIAŁ W ŁOMŻY W LATACH 1952 – 2022

  28 lipca 2022

  1.Organizacja archiwum.

  Obecne Archiwum Państwowe w Białymstoku Oddział w Łomży powołane zostało  Zarządzeniem Nr 9 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 28 lipca 1952 roku pod nazwą Powiatowe Archiwum Państwowe w Łomży i podlegało Archiwum Akt Nowych w Warszawie.[1] Faktyczną działalność podjęło  w sierpniu tego roku. Archiwum  umieszczone zostało w lokalu  wynajętym – suterenie Narodowego Banku Polskiego przy ul. Dwornej 14, wówczas noszącej nazwę ulicy Stalina. Pierwszym kierownikiem, zatrudnionym już 10.06.1952 r., była Helena Jakowicka,  po niej z dniem 1 października 1952 roku stanowisko to objęła Donata Godlewska . Zasięgiem działania obejmowało teren ówczesnych powiatów: kolneńskiego, łomżyńskiego i ostrołęckiego[2] czyli historycznej Ziemi Łomżyńskiej.

   

  [1] ”Zbiór  przepisów prawnych„ –zeszyt 1 – stan na dzień 1 października 1952 r., NDAP Warszawa 1952, s. 22;

  [2] Załącznik do okólnika nr 26 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z 26.07.1952 w sprawie tymczasowego ustalenia właściwości terytorialnej archiwów państwowych

  Czytaj Więcej o: ARCHIWUM PAŃSTWOWE W BIAŁYMSTOKU ODDZIAŁ W ŁOMŻY W LATACH 1952 – 2022
• 

  ŁOMŻYŃSKI ŚLAD W BIOGRAFII PRYMASA TYSIĄCLECIA KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO

  3 sierpnia 2021

  120. lat temu, 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli, na terenie ówczesnej Guberni Łomżyńskiej, jako drugie dziecko miejscowego organisty Stanisława Wyszyńskiego i jego żony Julianny z domu Karp, urodził się przyszyły Prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński. Rodzice jego pobrali się 2 lata wcześniej w kościele parafialnym w pobliskiej Prostyni, gdzie Stanisław Wyszyński pracował jako organista. Po ślubie zamieszkali w Zuzeli, gdzie ojciec Prymasa podjął obowiązki organisty. W Zuzeli urodziła się czwórka rodzeństwa kardynała – starsza siostra Anastazja (1900) oraz młodsze rodzeństwo, siostry – Stanisława Genowefa (1903) i Janina Apolonia (1905) oraz brat Wacław Leon (1908). Tu też młody Stefan rozpoczyna naukę w miejscowej szkole powszechnej. W 1910 rodzina przeniosła się do Andrzejewa, gdzie ojciec rodziny podejmuje pracę organisty, a syn kontynuuje naukę od trzeciej klasy szkoły podstawowej. Początki zamieszkania w Andrzejewie wiążą się z rodzinną tragedią. Po porodzie najmłodszej córki Zofii Jadwigi, w wieku zaledwie 32 lat, umiera matka Prymasa Julia Wyszyńska, a wkrótce po niej umiera też i nowonarodzone dziecko. W 1911 roku Stanisław Wyszyński żeni się ponownie,  z Eugenią Godlewską. Ze związku tego rodzi się dwójka dzieci: córka Marcelina Julia (ur.1913) i syn Tadeusz Piotr (ur.1917). 

  Czytaj Więcej o: ŁOMŻYŃSKI ŚLAD W BIOGRAFII PRYMASA TYSIĄCLECIA KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO
• 

  Łomżyńska "Solidarność" 1980 - 1981 wyróżnione

  14 października 2020

  Rok 1980 zapisał się w historii Polski przede wszystkim ze względu na falę strajków, zapoczątkowaną wprowadzeniem w lipcu przez władze podwyżek cen. Fala żywiołowych strajków zapoczątkowanych w lipcu 1980 na Lubelszczyźnie, kontynuowana była w sierpniu 1980 na Wybrzeżu, następnie zaś rozwinęła się w strajki ogólnopolskie. Efektem masowych strajków było podpisanie w Gdańsku tzw. porozumień sierpniowych. Po zawarciu porozumień społecznych w 1980 roku, komitety strajkowe (główną rolę odgrywał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina) przekształciły się w komisje założycielskie NSZZ „Solidarność”. 17 września 1980 podjęto decyzję o utworzeniu jednolitego, ogólnokrajowego Związku i jego nazwie- „Solidarność”. Towarzyszyło temu spontaniczne tworzenie się struktur Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” na terenie całego kraju – także w regionie łomżyńskim.

  Czytaj Więcej o: Łomżyńska "Solidarność" 1980 - 1981
• 

  Oni polegli za Ojczyznę

  13 sierpnia 2020

  Wybuchła w lutym 1919 i trwająca do października 1920 wojna polsko-bolszewicka nie ominęła Łomży i Ziemi Łomżyńskiej. Już w początkach jej trwania, na hasło „Bij bolszewika” w szeregi armii polskiej wstępowały liczne rzesze młodych mieszkańców Łomży i okolicy, uczniów miejscowego gimnazjum, harcerzy. Łomżyński 33. pułk piechoty (dwa bataliony) walczył od czerwca 1919 roku na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. Najcięższe walki stoczył nad Dźwiną od 6 do 10 czerwca 1920. Wycofujące się wraz z armią polską wspomniane dwa bataliony 33pułku piechoty, 14 sierpnia chwalebnie wyróżniają się poświęceniem i odwagą oraz bohaterstwem w „ bitwie warszawskiej”, w walkach pod Ossowem. Ochotnicy z Łomży i Ziemi Łomżyńskiej walczyli w szeregach innych formacji polskich, na wszystkich frontach wojny polsko-bolszewickiej.

  Czytaj Więcej o: Oni polegli za Ojczyznę
• 

  30. rocznica wolnych wyborów samorządowych (w województwie łomżyńskim)

  26 maja 2020

  30 lat temu, 27 maja 1990 roku, odbyły się wybory samorządowe - pierwsze w pełni demokratyczne wybory w Polsce po 1945 roku. W styczniu 1990 rokuSenat przyjął pakiet ustaw samorządowych, a tzw. Sejm kontraktowy uchwalił je w marcu tego samego roku. Najważniejszą z nich była ustawa o samorządzie gminnym, uchwalona 8 marca 1990 r. Przewidywała ona wprowadzenie w miejsce istniejących w PRL rad narodowych rad gmin o znacznie większych uprawnieniach. Nowo wybrane rady gmin powoływały swoje władze wykonawcze - prezydentów miast (w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców oraz tych, gdzie dotąd byli prezydenci, czyli praktycznie w większości miast powyżej 50 tys. mieszkańców), burmistrzów (w mniejszych miastach) oraz wójtów (w gminach wiejskich). Radni spośród swego grona wybierali również delegatów do Sejmiku Samorządowego Województwa.

  Czytaj Więcej o: 30. rocznica wolnych wyborów samorządowych (w województwie łomżyńskim)